Ramayana Story : हे होते श्रीरामाच्या धनुष्य बाणाचे नाव, काय होते त्याचे वैशिष्ट्य?

कोदंड

Image Credit source: Social MEdia

मुंबई : जेव्हा जेव्हा श्रीरामाबद्दल बोलले जाते किंवा राम-रावणाचा उल्लेख येतो तेव्हा त्यांच्या धनुष्य कौशल्याचाही उल्लेख अवश्य होतो. असे म्हणतात की रामाचे धनुष्य हे चमत्कारी धनुष्य होत. राम आणि त्यांच्या तीन भावांना गुरु वशिष्ठांनी इतर शस्त्रांसह धनुष्य आणि बाणाचा वापर करण्यास शिकवले होते. पुर्वीच्या काळात हे शिक्षण गुरुकुलात दिले जात असे. सहसा सर्व धनुर्धारी स्वतःचे धनुष्य स्वतः बनवत असत. बाणही (Ram Ban) स्वत: बनवून त्याला अभिमंत्रीत करत असत. धनुष्य बनवण्याची देखील एक कला होती.

भगवान रामाच्या धनुष्य बाणाचे नाव

प्रत्येक महान धनुर्धारी जो धनुष्य सोबत ठेवत असे. त्याचं एक खास नावही होतं. प्राचीन काळी धनुर्धारी धनुष्यबाण नेहमी सोबत ठेवत असत.
भगवान रामाच्या धनुष्याचे नाव कोदंड होते. हे एक अतिशय प्रसिद्ध धनुष्य होते. म्हणूनच श्रीरामांना कोदंड असेही म्हटले गेले. ‘कोदंड’ म्हणजे बांबूपासून बनवलेला. कोदंड हे एक प्रभावी धनुष्य होते.

सर्वोकृष्ट धनुष्य

या धनुष्याच्या सहाय्याने रामाने लंकेला जाण्यासाठी समुद्रावर बाण सोडले आणि त्याचे पाणी सुकवले. या धनुष्यबाणाने त्यांनी वनवासात राहून अनेक राक्षसांचाही वध केला. याच्या मदतीने त्यांनी रावणाच्या सैन्याचा वध केला. राम हे त्यांच्या काळातील प्रसिद्ध धनुर्धर होते. त्यांच्याशिवाय कोणीही त्यांच्या धनुष्याला स्पर्शही करू शकत नव्हते.

तेव्हा धनुष्य कशाचे बनायचे

धनुष्य हे प्राण्याचे शिंग किंवा लाकूड याचे बनायचे. धनुष्याची तार बांबू किंवा इतर झाडांच्या तंतूंनी बनवली जायची. लाकडी धनुष्याची लांबी सहा फूट असायची. लहान आकाराचे धनुष्य सुमारे साडेचार फूट असायचे. बाणावरची पकड मजबूत आणि स्थिर करण्यासाठी जाड आवरण गुंडाळले जायचे.  प्राचीन भारतात धनुष्यबाणाचे संपूर्ण शास्त्र होते. त्याचे प्रकार चाणक्यपासून अनेक ग्रंथांमध्ये लिहिले गेले आहेत. कोदंडमंडन नावाच्या पुस्तकात तार जड असो वा हलकी यानुसार 18 प्रकारच्या धनुष्यांचा उल्लेख केला आहे. त्यांची वेगवेगळी वजने व मापेही दिलेली आहेत.

(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)