पुणे : सायकलच्या वापराला चालना देण्यासाठी आणि पुण्याला सायकलस्नेही शहर म्हणून प्रस्थापित करण्यासाठी पुणे महानगरपालिकेने (PMC) प्रयत्न सुरू केले आहेत. शहराच्या विकास आराखड्यात (DP) सर्वसमावेशक सायकल मास्टर प्लॅनचा समावेश करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. 2031पर्यंत सायकल वापरून लोकसंख्येची टक्केवारी 9 टक्क्यांवरून 25 टक्क्यांवर नेण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. या मसुद्याच्या आराखड्यावर नागरिकांकडून सूचना आणि हरकती मागवण्याची योजनाही आखण्यात आली आहे. पुणे हे असे शहर असू शकते जिथे लोकांना सायकल चालवणे, सार्वजनिक वाहतूक वापरणे आणि चालणे सोयीचे, आरामदायी, सुरक्षित आणि आकर्षक वाटते, असे एका नागरी अधिकाऱ्याने सांगितले. पुणे सायकल योजना (Pune cycle scheme) हा शहरातील वाहतुकीचा कायापालट करण्यासाठी पीएमसीच्या प्रयत्नांचा एक भाग आहे. 2016मध्ये पुण्याला सायकल-स्नेही शहर बनविण्यास मदत करण्यासाठी ते तयार करण्यात आले होते.
गेल्या वर्षभरात शहरात 300 किमीचा सायकल ट्रॅक साध्य करण्यासाठी लक्षणीय प्रगती झाली आहे. 2017मध्ये त्याला नागरी महामंडळाने मान्यता दिली होती, असेही अधिकारी म्हणाला. केंद्रीय नागरी विकास मंत्रालयाने समर्थित केलेल्या योजनेवर नागरिकांना 30 दिवसांच्या आत सूचना आणि हरकती सादर करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
सल्लागार, डेटा संकलन आणि सार्वजनिक सहभाग, सायकलस्वारांसाठी रहदारी परिस्थितीचा अभ्यास आणि सायकल ट्रॅक यांच्या मदतीने सायकल योजना तयार करण्यात आली. सायकलस्वार, सायकल दुकाने, शाळा, महाविद्यालये आणि कॉर्पोरेट गटांसह प्रभाग कार्यालयांमध्ये सल्लामसलत केल्यानंतर प्रवासाच्या पद्धती, सायकलिंगबद्दलची मते आणि स्थलांतरित होण्याची इच्छा यासाठी 10,000हून अधिक लोकांचे सर्वेक्षण करण्यात आले.
शहरातील 90 किमीपेक्षा जास्त लांबीचे विद्यमान सायकल ट्रॅक गहाळ मार्ग जोडून, विद्यमान डिझाइन सुधारून आणि सायकल ट्रॅकमधील इतरांच्या अतिक्रमणांना काटेकोरपणे प्रतिबंधित करून वापरण्यायोग्य बनवता येतील, असे योजनेत नमूद केले आहे. धमनी रस्त्यांवरील सायकल ट्रॅक वेगळे करणे, जंक्शनवर सायकलस्वारांसाठी वेटिंगची जागा ओळखणे आणि ट्रॅफिक जंक्शनवर सायकलस्वारांना रस्ता ओलांडण्यासाठी समर्पित सिग्नलची शिफारस केली आहे.
रस्त्यावरील पार्किंग सुविधा विकसित करणे, सायकलिंगला बस, मेट्रो रेल्वे आणि रेल्वे स्थानके या सार्वजनिक वाहतुकीशी जोडणे सुचवले आहे. संपूर्ण महिना सायकल चालवणार्यांना रोख बक्षीस, सायकलसाठी सुलभ कर्ज आणि ‘सायकल डे’ किंवा ‘सायकल आठवडा’ आयोजित केला जातो. पीएमसीने सायकल-देणारे शैक्षणिक कॅम्पसला प्रोत्साहन द्यायला हवे, अशी योजना आहे.